De sloop van een industrieel pand uit 1899 op het terrein van NS Treinmodernisering in Haarlem zorgt voor verbijstering bij Erfgoedvereniging Heemschut. Het gaat om Gebouw 20, de voormalige ‘Lichterij’, aan de Amsterdamsevaart. “Er is al zoveel op het terrein gesloopt”, aldus Peter Koppen van Heemschut Haarlem. “We moeten het oude erfgoed beschermen.”
De gemeente Haarlem verleende in juni 2021 een vergunning voor de sloopwerkzaamheden, die inmiddels zijn begonnen. “Dat kwam voor ons als een verrassing”, zegt Koppen. “We kwamen er pas achter toen ze al volop bezig waren. De gemeente is niet meer verplicht om sloopvergunningen van dit soort waardevolle gebouwen te publiceren. Als we het wisten dan hadden we misschien nog wat kunnen doen, maar nu is het te laat.”
Herkenningsbeeld voor Haarlem
Volgens Koppen is het pand cultuurhistorisch heel belangrijk voor Haarlem. “De werkplaats van NS zit hier al sinds 1839. Veel oude gebouwen op het terrein zijn al gesloopt, en dat is ontzettend zonde. We moeten iets bewaren uit die oude tijd. Daarom vinden wij dat er meer beschermd moet worden. Dit gebouw op deze plek is zo beeldbepalend voor de stad. Het is een herkenningsbeeld voor Haarlemmers, iedereen komt er weleens langs.”
Tekst loopt door onder de video.
De NS was gisteren niet bereikbaar om inhoudelijk in te gaan op vragen, maar zegt op de website dat de sloop onderdeel is van het herinrichten van het terrein. Gebouw 20 zou vanwege de leeftijd niet in goede bouwkundige staat zijn en zou niet aan te passen zijn om aan de duurzaamheidsdoelstellingen te voldoen. Daarom komt er een nieuwe hal waar in de toekomst treinen worden gereviseerd en onderhouden.
“Als een pand niet op de lijst met beschermde monumenten staat, kan het zo gesloopt worden.”
Het gebouw heeft geen monumentale status en is geen gemeentelijk- of rijksmonument. Maar als het aan de vereniging lag, dan had die wel op de lijst met beschermde gebouwen moeten staan. “Het is onbegrijpelijk dat het niet op die lijst stond, en we weten ook niet waarom. Als een pand niet beschermd is dan kan het zo gesloopt worden want die vergunningen worden snel verleend.”
De ‘Lichterij’
Gebouw 20, ook wel de voormalige ‘Lichterij’, is een hal uit 1899 op het terrein van de werkplaats van NS in Haarlem. Het pand aan de Amsterdamsevaart werd ooit gebouwd om voor het groot onderhoud van stoomlocomotieven de stoomketels van het onderstel te hijsen en te lichten. Daar komt de naam vandaan. Later werden er werkzaamheden uitgevoerd zoals het wassen van treinen en werden er hoogspanningstesten gedaan. De laatste jaren worden er vooral de koppen van treinen gerepareerd na een aanrijding.
De vereniging heeft in oktober vorig jaar een poging gedaan om gebouwen op het werkterrein van NS als monumenten aan te wijzen. “Hiervoor hebben we contact gezocht met de gemeente, maar daar hebben we geen reactie op gekregen. En nu komen we erachter dat het toen allang bekend was dat dit gesloopt zou worden.”
Waarom de ‘Lichterij’ niet op de lijst met beschermde monumenten van de gemeente stond, is niet bekend. De gemeente was vrijdagmiddag niet bereikbaar voor een reactie.
